1. Πώς να ψάλλεις λυρικά τραγούδια μέσα στους

θαλάμους αερίων και την όξινη βροχή.

πώς να καντήσεις ρίμες, με τον ιό του θανατικού έρωτα

μετά τα Γόμορα της ερημιάς του κόσμου;

2. Μέσα οπό τα ραγίσματα του ονείρου

στάλαξα το αϊρα της ψυχής μου.

3. Στο φτωχικό, σκοταδερό κελί μου

ήρωες, άνθρωποι, θεοί

σα φωτοσύγνεφα σαλεύουν αντικρύ μου.

4. Όπου υπάρχει μια πατρίδα υπάρχει μια Οικουμένη,

όπου υπάρχει μια οικουμένη, υπάρχει μια πατρίδα.

Αυτό είναι η Ελλάδα.

5. Πάνω από ράτσες κι από σύνορα

πάνω απ' ανθρώπους και θεούς,

προσκυνητής μονάχα του Ενός απ' τη Βηθλεέμ,

καν' την Ιδέα σου σπαθί,

κάνε σφυρί τη Δύναμη σου,

και σμίλεψε στο μάρμαρο

την άφατη μορφή της Νέας Μέρας

που για να' ρθει κινάει!

6. Είναι στιγμές που νιώθω μια τρύπα στην ψυχή μου-

κι όμως θαρρώ, πως αν κοιτάξω μέσ¹ από τη σιωπή της τρύπας

θ' αντικρύσω το Θεό.

7. ...γνωστό μου είναι

πως ο αγώνας είν' πιότερο ωραίος

σαν για τη νίκη καμία ελπίδα δεν υπάρχει.

8. Σωματοφύλακες ας γίνουμε του Ονείρου

και ζωντανή ας την κρατήσουμε τη φλόγα.

Μην αφήσουμε τ' όνειρο να πεθάνει.

Μην αφήσουμε τη φλόγα να σβήσει.

9. Ας ρίξουμε μια χούφτα ήλιο στα μαλλιά της Ρωμιοσύνης,

ας ρίξουμε μια χούφτα ήλιο στα μαλλιά της Κόρης τ' Αγήνορα,

ας ρίξουμε μια χούφτα ήλιο στα μαλλιά της Οικουμένης!

10. ... κι αν ολάκερο το βίο μου

στις βιβλιοθήκες και στις κιτρινισμένες σελίδες ξόδευα,

θα 'φτανα σ' ένα τεύχος τ' ανθρώπινου του Νου

το τείχος που πιο πέρα ο Μέγας Νους αρχίζει.

2.

Ή θάλασσα του χωρισμού δεν είν' γαλάζια μα κόκκινη, κι είναι λουσμένα τα μπουγάζια κι οι λαγκαδιές απ’ το αίμα κι από τα μαράζια του γδικιωμού κι από χιλιόχρονης σφαγής χορό.

3.

Ακόμ’ αχνίζουν του λαού μου τα σφαχτάρια κι οι μαχαιριές σου στης φυλής μου τα μαστάρια και τ¹ άθαφτα μακελλεμένα παλληκάρια του Έσκί Σεχίρ, και του Σαγγάριου τ' άλικο νερό.

4.

Ακόμ' αφήνουνε καπνό τ' αποκαΐδια της Σμύρνης, οπού στο γιαλό της, απ’ τα στρείδια λες θα λευτερωθούν μ' ορμή σαν πρώτα ίδια τ' αμέτρητα κουφάρια και στα κύματα θα βγουν!

5.

"Αχ, πώς τρυπάν τ' αυτιά μου οι βόγγοι από τα ερείπια των εκκλησιών της Κύπρου και τα καρδιοχτύπια των μολεμένων της παρθένων! — Δάκρυα πού ήπια από "να τάσι πού 'φερε του μίσους σου ο σιμούν...

6.

Γιατί ποθείς να μ' αφανίσεις, αδερφέ μου; Της πίκρας το ψωμί στα ξεροβούνια του Αίμου γιατί και για τους δυο μας να μη σώνει; Πέ μου, γιατί τις θύμησες αφήνεις να με κυνηγούν;

7. ... γνωστό μου είναι

πως ο αγώνας είν' πιότερο ωραίος

σαν για τη νίκη καμιά ελπίδα δεν υπάρχει.

8. Σωματοφύλακες ας γίνουμε του Ονείρου
και ζωντανή ας την κρατήσουμε τη φλόγα.
Μην αφήνουμε τ' όνειρο να πεθάνει.

Μην αφήνουμε τη φλόγα να σβήσει.

9. Ας ρίξουμε μια χούφτα ήλιο στα μαλλιά της Ρωμιοσύνης,

ας ρίξουμε μια χούφτα ήλιο στα μαλλιά της Κόρης τ' Αγήνορα, ας ρίξουμε μια χούφτα ήλιο στα μαλλιά της Οικουμένης!

10.... κι αν ολάκερο το βίο μου

στις βιβλιοθήκες και στις κιτρινισμένες σελίδες ξόδευα, θα' φτανα σ' ένα τεύχος τ' ανθρώπινου του Νου το τείχος που πιο πέρα ο Μέγας Νους αρχίζει.

Όλα εντός μας ερείπια.

Ή ψυχή μου, φλασκί στραγγισμένο.

Του Ασκληπιού ή φλόγα έδυσε προτού ανατείλει.

Κι ο ίμερος, είδωλο μες σε καθρέφτη ραγισμένα

Οι εφτά σφραγίδες άνοιξαν πριν το στοχαστούμε.

Κι εσύ τί κάνεις, αδελφέ μου;

Με δίχως όνομα και την ψυχή κλεμμένη, τί κάνεις

αδερφέ μου;

"Ακόμα δεν έβγαλες το μάτι εκείνου πού το δικό σου μάτι βγάζει; "Ακόμα δεν έβγαλες το δόντι εκείνου που το δικό σου βγάζει δόντι; Κακομοίρη, δειλέ, τιποτένιε, αδερφέ μου, ακόμα δεν έστησες τις σχάρας,

τον τοκογλύφο και τον πλιατσικολόγο ψυχών για να κάψεις; "Ακόμα δεν έλκυσες κάτω από θεώρατες μπουλντόζες τον παραχαράκτην ιδεών και χαρταητών, το φονιά κι οποίον χίς πλάτες σου γυρίζει; Λεν έχουμε καιρό, αδερφέ μου. Αποκάλυψη τώρα! Ξέθαψε τις πλάκες του Μωυσή

και σύντριψε μ' αυτές τα κεφάλια του όχλου των βατράχων πού έχουν μεταμφιεστεί σ' ανθρώπους! ("Αν και ξέρω πώς ποτέ δε θα το κάνεις-συ 'σαι πλασμένος για τα λουλούδια και για τα παιδιά! Καληνύχτα, αδερφέ μου...).

Τρικλίζοντας αναζητούμε ατό αίμα μας το Φώς Τσάτσου

Το αίμα τραγουδάει μες στα χαρτιά και τους παπύρους.

Άλλα κάτι μου σφαλνεί το στόμα-

κάτι κρεμάει στη λύρα μου σταλακτίτες

κάτι πού κλειδαμπαρώνει το σεντούκι της ψυχής μου.

Κι έχω τόσα να πω,

κι έχω τόσα πολλά να διαβάσω,

τόσα πολλά να διδαχτώ...

Μα κι αν ολάκερο το βίο μου

στις βιβλιοθήκες και στις κιτρινισμένες σελίδες ξόδευα,

θα 'φτανα σ' ένα τείχος,

πού 'ναι το τείχος τ' ανθρώπινου του Νου

- το τείχος πού πιο πέρα ο Μέγας Νους αρχίζει.

Πώς να ενορχηστρωθούν τόσες σκόρπιες φωνές,

τόσες αταίριαστες κληρονομιές,

σ' ένα Ρυθμό και σ' ένα Λόγο;

Ασήκωτο της γραφίδας το φορτίο!

Ασήκωτο το φορτίο του φωτός!

24-10-1993

Ήσουν φως ενορχηστρωμένο σε ήχους βιολετιούς,

από φανάρι μιας Μπουγκάττι Ρουαγιάλ Κουπέ που δεν άντεξε

στου χρόνου τη φθορά.

"Ήσουν ένα λυμένο παπιγιόν,

πάνω στο μπράτσο της πολυθρόνας παρατημένο

- απομεινάρι από μία χοροεσπερίδα ματαιότητας.

Ήσουν ένα ποτήρι σαμπάνιας

γεμάτο με το απόσταγμα από τη στιγμή

μιας ειρωνικά τραγικής γνώσης

και μιας τραγικά ειρωνικής άγνοιας-

τώρα πια είσαι αλεατορικός στίχος.

Από κάποιο Χτες πρωτινό έχω έρθει

—πρωτοψυχή σταλμένη απ’ τα βάθια ενός άγνωστου πελάγου— και προφητικό τραγούδι, στου χρόνου το αμόνι σφυρηλατημένο, προς το Αύριο ψέλνω-Κάποιο Αύριο τυλιγμένο με προφήτη τρίχινο χιτώνα, με τρίβωνα φιλόσοφου

αρχαίου

ντυμένο με κοσμοναύτη φορεσιά πού "χει κεντηθεί με της καινούριας χαραυγής τις αχτίδες!

Μάιος 1993

Μη θρηνολογείς, εξοστρακισμένε ερημίτη.

Απ’ του Ιερεμία τον τρίβωνα

πιότερα καλά του Διογένη τα κουρέλια τι ο μανδύας του υπάτου!

Κι αν ακόμη αποτύχεις, θα είσαι πάντα κερδισμένος.

Με τα συντρίμματα των ερειπίων

καινούρια Πλάση Χρυσαυγή θέ να χτιστεί!

Χύσε σπονδή το είναι σου στη λατρεία τής Δόξας!

Το μυστικό πιθάρι ολοένα τής ψυχής σου το φλασκί

θέ να γεμίζει.

Κι οι εφτά σφραγίδες, σκιά καπνού

απ’ το τραίνο των όνείριον καί των θυμαρίσιων ερώτων,

το τραίνο πού φέρνει την Άγνωστη, πού όμως την ξέρεις-

τη λέν' Αρμονία,

τη λένε Μούσα,

τη λέν' Ελπίδα.

Πώς να ψάλλεις λυρικά τραγούδια, μετά τους Θαλάμους αερίων και την όξινη βροχή, πώς να κεντήσεις ρίμες μετά τον Ίό του θανατικού έρωτα, μετά τα Γόμορα τής ερημιάς του κόσμου;

Ό κόσμος έγινε ένα ορφανό χαμοπούλι

πού ψάχνει το μικροτσίπ του

στις καμινάδες των κτηματομεσιτικών γραφείων και των πορνείων.

Άλλα ή Οδός Φυλής είναι πια πολύ αθώα

για τις ερπύστριες των χρηματιστηρίων και των νομισματοκοπείων

πού τσαλακώνουν τη μπακιρένια τέντζερη τής γιαγιάς

και το λιόδεντρο του προγονικού μας περβολιού

(το συνομήλικο με το Κυβερνείο του Καποδίστρια

και το ακροκέραμο πού στόλιζε τής μαντάμ Όρτάνς το σπίτι)

κι άντε τώρα να ψάχνουμε το κουλούρι τής Παναγιάς

απ’ το οικογενειακό εικονοστάσι...

Το Γένος ξέχασε τα γυαλιά-ήλίου του

πάνω στ' αναλόγιο του Άγιου Αχίλλειου.

4-10-1993

Στό φτωχικό σκοταδερό κελλί μου

ήρωες, άνθρωποι, θεοί,

σά φωτοσύγνεφα σαλεύουν αντικρύ μου.

Ήρωες, άνθρωποι, θεοί,

με το φωτερό, συγνεφένιο σάλεμά τους

τα σκοτάδια πασχίζουν να φωτίσουν

ναι, τα σκοτάδια της ασάλευτης ζωής.

- Ασάλευτη;

Ασάλευτη δεν είναι, Όχι.

Κάτι σα φτερούγισμα, κάτι σαν όνειρο, κάτι σα φλόγα,

μία πιρουέττα μέσ' στα φυλλοπάρδια της αποτολμάει.

Σωματοφύλακες ας γίνουμε του ονείρου

και ζωντανή ας την κρατήσουμε τη φλόγα.

Μην αφήνουμε τα’ όνειρο να πεθάνει.

Μην αφήνουμε τη φλόγα να σβήσει.

Παρτέρια, φοινικόδεντρα μικρά, καναπεδάκια,.

πουλιά, γεράνια, γιασεμιά,

γερόντισσες, παιδάκια...

Χινόπωρου απόγιομα στο ήσυχο μουράγιο-

φθορά, ερημιά — σα λείψανα μπρατσέρας

στο καρνάγιο.

Μία χούφτα βάρκες στο νερό λικνίζονται, χορεύουν.

Τα Πέντ'Αδέρφια από ψηλά

το Μπούρτζι αγναντεύουν...

Το Παλαμήδι σιωπηλό, στο βράχο ριζωμένο,

φωνές ακούει μυστικές,

στο χτες λησμονημένο.

Σπίτια παλιά κουρνιάζουνε στα πόδια του, σοκάκια,

πού τον αίώνιον ύπνο τους κοιμούνται,

σαν κεράκια

πού ξεχασμένα στη σιωπή της εκκλησιάς καπνίζουν

κι οι μαυρισμένοι αρχάγγελοι στο τέμπλο

τ' ατενίζουν.

Και σαν οι στέγες τυλιχτούν στης νύχτας τό μαγνάδι,

φανάρια θαμποφέγγουνε στους δρόμους,

σαν το υφάδι

του αργαλειού όπου οι ψυχές λευκούς κεντούν χιτώνες,

στου Άδη τους ατέλειωτους και σκοτεινούς

χειμώνες.

Και σα χτυπήσει το παλιό της εκκλησιάς ρολόι

μεσάνυχτα, μες στα στενά γλιστράει

τ' αρχοντολόι

του Εικοσιένα των ηρώων, σεργιάνι πάει, καβάλα,

στα καλντερίμια όπου ή ψιλή σιγοθρηνεί

ψιχάλα...

Ναύπλιο, Νοέμβρης '91

Για τα χαμένα νούφαρα των κρυσταλλένιων πανσελήνων

Τριαντάφυλλων απόσταγμα (στο φως και μια καράφα μ' ήλιο να λιγώνει... Όνείρατα μενεξεδιά πού ή Ηώς κεντάει μ’ένα φτερό από παγώνι-αλλ' ή πνοή του φεγγαριού τά λειώνει και με λιμνήσια δάκρυα τα πενθεΐ.., Τα κρύσταλλα η σκέψη πορφυρώνει κι εντός τους τραγουδάνε κάποιοι ανθοί.

Άρπα που αρχάγγελος ψυχοπομπός κράταε μια νύχτα αρχαία στη Μεθώνη, σκιρτάει στο φυλλοκάρδια, σαν τροφός πού την ψυχή μεθάει μ' αίμα από χιόνι. Ψέλνει ωδήν η άρπα μ'ένα αηδόνι πού σ' έναν κούκο, άυλα νηπενθή στέλνει με τρίλλιες και τον μαλαγρώνει, κι εντός τους τραγουδάνε κάποιοι ανθοί.

Μα η άρπα σπάει, νερένιος πεθαμός πνίγει τα νούφαρα πού με τα’ αηδόνι χορεύουν στην πανσέληνο- λυγμός απ’ τις νεφέλες στάζει, κρυσταλλώνει. Παλιές αψίδες, μοιάζουνε οι κλώνοι, κάποιου άββαείου Φραγκισκανων, κι ορθή καμάρα. Άρχονταρίκι πού στυλώνει - κι εντός τους τραγουδάνε κάποιοι ανθοί. Τα νούφαρα ή σελήνη μετουσιώνει σε κουαρτέτο εγχόρδων πού σπαθί κρατούν, και ζωγραφίζουν μια ανεμώνη), κι εντός τους τραγουδάνε κάποιοι ανθοί.

/ / -7- / 993

Κύριε, Σ’ ευχαριστώ για τις στάλες της ανοιξιάτικης βροχής

πού σιγοκλαίει πάνω ατό θυμάρι,

χαϊδεύοντας με δοοσοδάχτυλα τα βλασταρένια μαγουλά του.

Σ’ ευχαριστώ για του ρετσινιού την ευωδιά, καθώς με δροσομυρωδάτους αναστεναγμούς τα πεύκα στον ουρανό αποκρίνονται.

Σ’ ευχαριστώ για τα’ ανθισμένα χαμομήλια,

για τα κοριτσόγελα των πετάλων της μοναχικής μαργαρίτας και για τα τριαντάφυλλα πού αφουγκράζονται τη μουσική τη ντυμένη στο χρώμα των νεροπνοών και του ερωτά.

Σ’ ευχαριστώ για τις φούγκες και τις τρίλλιες

Απ’ την όλόγλυκη φλογέρα τοϋ κελαηόητοϋ τών κοτσυφιών

και για το πέταγμα του σπίνου στον αγέρα.

Κι ακόμη δέξου τις ευχαριστίες μου

για τη γαλήνη της μοναξιάς στου άλσους τα στενορρύμια,

για το μετέωρο ρομαντισμό της σιωπής

και για τα κουκουνάρια

πού μακάρια άργοσαπίζουν στο βρεγμένο χώμα,

καθώς αυτό βαθιανασαίν^’ ηδονικά μες στη μαγιάτικη τη μπόρα.

Δώσ’ μου τη συχώρεση Σου, ώ Κύριε,

πού λησμονώ να Σ’ αναπέμπω καθημερινά

τις ευχαριστίες μου για τούτα όλα τα δώρα Σου,

ο αγνώμονας εγώ,

πού άπιαστες χίμαιρες κυνηγάω

κι αναζητώ αρχαίους θεούς πού έχουν πεθάνει πια.

Τον ουρανό ατενίζοντας,

ρεμβάζοντας τα σύγνεφα πού πλέουν στου απείρου

τους πόντους, 'κει πού φτάνει ο ορίζοντας,

θα ‘θελα να πεθάνω, εραστής τ^’ ονείρου.

Και να ’ν ’μια μέρα λιόλουστη, λαμπρή,

να κελαηδούν οι κότσυφες, και τα σταφύλια

οι σπίνοι να τσιμπούν, γαμπροί

ντυμένοι, κι όλα να 'ν' φιλί απ" τού Τρυγητή τα χείλια...

'Ω, δάκρυα τ’ ουρανού κρουσταλλιασμένα, νύφες με πέπλα ανάερα ντυμένες, απ’ τις πηγές των σύγνεφων σταλμένες, σα γιασεμιά σκορπίζεστε κομμένα,

στ' άνθη, στη γη, στα δέντρα, ένα - ένα... Νήδυμες ούρανόβρυτες παρθένες, διάφανες, αλλ¹ αιώνια πλανεμένες απ’ τα χοϊκά τα κάλλη, απελπισμένα!

Πώς ή λευκή έσθήτα σας θα λειώσει, σταγόνες να γενεί νερομανάδων, το ξέρετε, μα πέφτετε ακόμα-

το χώμα, τη δροσιά ώσπου να νιώσει, αχόρταγα να πιει... Και στων Ναϊάδων, δροσοπνοή να γίνετε, το σώμα.

Αργά τραβάν το διάβα τους τα σύγνεφα, αργά, σα γέρικα καράβια-τραβάν, σαν ιστιοφόρα πού για το στερνό ταξίδι τους μπαρκάρουνε προς τη Μπατάβια.

Κι είν’ ως μιά θάλασσα γκριζόμπλαβη

χι ως πινελιές αλλοτινού κάποιου Σεπτέμβρη,

κι είναι ωραία και μελαγχολικά

σαν ερωμένη πού στον κάτω κόσμο θέ να σ' εύρει.

'Από 'να-δυο ανάερα παραθύρια τους μια δέσμη αχτίδες χύνονται, φεγγίζουν Θέ νά 'ναι του Θεού τά φωτοδάχτυλα; Μακάρι! Δες, τα φύλλ' απ¹ τις ελιές θροΐζουν.

Θροΐζουν, ψιθυρίζουνε τα δέντρα σύγκορμα.

Τι γλύκα του χινόπωρου το δείλι!

Ποθώ πετάγματα ψηλά, μα τα πεντάγραμμα

του Χτες άλλη έχουν γλύκα, σα χαϊδεύουνε τα χείλη.

6-9-1993

Στο μνήμα πήγε ο ήλιος να πλαγιάσει και το δείλι, σα μενεξέδων άνθη, σαν ίσκιος από φθινοπώρου πάθη, θωπευτικό απλώθηκε στην πλάση.

Τ¹ αγέρα ο βόγγος, πένθιμο γιορτάσι έστησε στα κλωνάρια και να μάθει ζητά, μην ή σελήνη θα ξανάρθει, το λύχνο της στα ουράνια να κρεμάσει.

Των άστρων τ' ασημένιο πυροφάνι, σα χάδι αδαμάντινων αχτίδων, για να στολίσει, πάλι απόψ^’ εφάνη,

το σάβανο των άθαφτων ελπίδων-και του λυκόφωτος ή αιθέρια λύρα δροσοσταλίδων αναβλύζει μύρα.

Στων Μακάρων τα νησιά αρμενίζει του ήλιου ή φλόγα, με μαβιά φτερά, και δειλά το δείλι πεταρίζει.

Στους πανσέδες τ' ουρανού προβάλλουν των βουνών τα Ίσκιόφωτα, ως νερά των πηγών οπού οι νεράιδες ψάλλουν.

Κι οι γυμνοί της μυγδαλιάς οι κλώνοι, πού ή νυχτιά στα πέπλα της τους ζώνει, σιωπηλοί ριγούν στην παγωνιά... Δειλινού φιλί στης γης την κόμη πού ξερόφυλλα φοράει ακόμη για στολίδια της στη σκοτεινιά.

Γενάρης '92

Δημοσιευμένο σε πρώτη μορφή την 1η του Οκτώβρη του 1992 στη «Νέα Εστία».

Βλέπω ένα όνειρο, εδώ

κι ογδόντα έτη.

Μα όταν ξυπνήσω, θέ να Ίόώ

την ύπερκόσμια της Αλήθειας χαίτη.

30-11-1993

Αιώνες τώρα αγωνίζομαι ν' αδράξω το πελέκι,

για ν" ανοίξω το πανάρχαιο δέντρο

και ν' αντικρύσω στον κορμό του

τους ομόκεντρους κύκλους

της Ιστορίας και των γεννημάτων τ’ ανθρωπίνου του νου.

Μα το ξέρω καλά- κάποια μέρα

το φύσημα του Θεού θ' ακονίσει την κόψη του,

για να μου δείξει στο κέντρο των κύκλων

το άφατο χριστόγραμμα.

31-10-1993

Ευλόγα, ώ νεροκόρη, το Γένος των Ελλήνων!

"Ανασαίνεις, και πίσω σου

ακέρια του Πνεύματος ανασαίνει ή ναυτοσύνη!

Της Ιδέας είμαστε 'μείς οι Αργοναύτες!

Χάρισμα τους των σφυροκόπων τ' αργαστήρια!

Κάποια μέρα, χόβολη για τα τζάκια τους

οι Σκύθες - σαν και πρώτα δυνατοί - θέ να τα κάνουν!

Άχυρα των Βαλκυριών καί των Ζηγφρήδων οι πλεξούδες!

Ας πλένουνε μες στα μεσάνυχτα οι νοικοκυραίοι τα χέρια τους,

από των Λεμουρών τις γελοίες προσωπίδες για να ξεφύγουν!

Τίκι αν έφύρανε των ποιητών ή λύρα;

Τι κι εκείνοι, μες στο νερωμένο στοχασμό τους ψάχνουνε

για ξεραμένες άρμπαράρριζες απ' των Φαραώ τους τάφους

ή γι' άστρολατρισσες παλλακίδες κρυμμένες στης Βαβυλώνας τα ρεπεθεμελα

και για γυναικωτοΰς βασιλιάδες των "Ινκας;

Τι κι αν στην Εκκλησία του Δήμου ή ζυγαριά από μνές βαραίνει

και ο λαός στην Αγορά περιδιαβάζει

του δουλευτή καταφρονώντας τα εργαλεία;

Τι κι αν στα θεοδοσιανά τα Τείχη τα χορταριασμένα

κρεμάνε τις μπουγάδες οι Γιουροϋκοι

η αν Γύφτοι ζουρνατζήδες

στ' Αγίου Ρωμανού την Πύλη στήσανε τσαντήρια;

Τι κι αν στου Κάτωνα το κιβούρι

άπλωσαν τους πάγκους οι άργυραμοιβοί

κι Έτροΰσκοι αυλητές με λυοικούς σκοπούς άσεβοΰν στην πολιτεία;

Τι κι αν οι αιρετικοί μέ χρυσοποίκιλτους βωμούς

άνύπαρχτες Άτλαντίδες λατρεύουν στην Όδό του Τείχους;

Τι κι αν το κύμα μάς τρομοταράζει,

ή αν είν' στιγμές πού το καράβι μας

να το βουλιάξουμε πάμε,

απ’ την ωραία θωριά τοϋ σκήπτρου της Διχόνοιας μαυλισμένοι;

Εσύ ευλόγα, νεροκόρη, ώ Κυμοθόη, ώ Παναγιά Γοργόνα!

Ο Αργύρης ο υποπλοίαρχος καιρούς και χρόνους

το στίγμα του σου στέλνει.

- Σαρανταμία μοίρες βόρεια,

είκοσιεννιά ανατολικά....

Εδώ Ρωμιοσύνη...!

4-9-1993

Στο απ’ τον άνεμο γυμνό, αστεφάνωτο κλαρί

πού από φύλλα ορφάνεψε

και μες στην ερημιά

σε τίποτα δεν έχει να προσμένει,

φωλιάζεις πλουμιστή και κελαϊδάς

σαν Έρωτα φωνούλα πλανταγμένη,

άλλ' ο άσπλαχνος, θα σ' εύρει, ο βοριάς...

Στο πέπλο της ή παγωνιά

θα σε τυλίξει, θα σε ζώσει...

Κι ή αγκαλιά της,

σα φθινοπώρου φύλλο μέσα στη βροχή,

ωσάν βουβή μία νυχτωδία της Εκάβης,

θα σε μαργώσει, μακριά,

σε παγετούς πού δε γλυκαίνει ο μπάτης.

Και ή δική μου άητοφωλιά,

ψηλά χτισμένη,

δέρνεται απ’ του χιονιά τον κρύο ανασασμό

και μάταια λιαχτίδας χάδι περιμένει.

Θάνατος ή σιωπή της στο κενό-

θάνατος της νυχτιάς ή έσθήτα·

θάνατος και ο ύπνος μέσ' στη χειμωνιά-

κι ή καταχνιά, σάβανο νεκρών δροσοπετάλων.

Απόκαμα και τις φτερούγες σου έπόθησα,

μα ο θρήνος, μ' αποκρίνεται, των αντιλάλων.

Αθώα ψυχή στου "Αδη τις σπηλιές

είν' το κελάηδισμα σου, και σα νούφαρο στη λίμνη,

πού στέλνει δροσοδάκρυων φιλιά στην ανεμώνη,

κι είν^’ φύλλο αύροσάλευτο

μιας φοινικιάς όπου ύμνοι

απ'Άμαδρυάδες γλυκοηχοϋν,

και τ' αηδόνι.

Ωσάν του Λίππι φλωρεντίνικη Μαντόννα σε θωρεί

κι ως Παναγιά φραουλόχειλη του Μποττιτσέλλι-

μα, όπως φεγγαραχτίδα μέσα στο νερό,

γλιστράς και χάνεσαι

απ’ τη ματιά πού δε σε κλείνει, όσο κι αν θέλει!

Της άνοιξης, περίμενε, ν' ανθίσουν οι γαρδένιες

κι ευθύς στα αίθεροπόταμα φτερούγισε,

σκιές να γίνουν των μοιρών οι έγνοιες.

Σε άρμα από ρόδα πέτα

με τα φτερά τα όνειροΰφαντα,

πιες τις πνοές απ’ τ' άστρα,

στην έρμη, έλα, άητοφωλιά,

ω ξελογιάστρα!

24-1-1993

Οι έρωτες πού πέθαναν προτού να ζήσουν

μοιάζουν με γεύση μιας άγνωστης κοκέττας το κραγιόν.

Στη συγνεφόσκεπη δροσιά τοΰ Τρυγητή

θα' θελα να τους ζωγραφίσω, πριν να δύσουν,

μ’ ένα κλειδί του σολ- μα κείνοι σβυούνται στο χαρτί,

ίσκιοι μπαλλάντας πένθιμης του Φρανσουά Βιγιόν...

6-9-1993

«Αυτό το εμπιστευτικό μικρό ποίημα, γεμάτο από ανάπαυση και σιγή, με άφθονα πλούσια υφάσματα και στολίδια τουαλέττας, αποπνέει ένα κάποιο έντονο άρωμα τόπου διαστροφών πού μας μεταφέρει γοργά προς την άβυσσο της θλίψης...» Σάρλ Μπωντλαίρ, σχόλιο για τον πίνακα τον Ντελακρονά «Οί Γυναίκες Του Αλγερίου».

Άνθος απ' ασφοδίλι είν' ό λογισμός μου.

Βλαστάρι απ’ ασφοδίλι είν' ό τόπος μου.

Ή ανάπαψη κι ή σιγαλιά με ήπιανε,

όπως τ' άπογέματος ή σιωπή

πίνει τον απόηχο απ’ της καμπάνας το χτύπημα,

σαν αυτή για τον Εσπερινό μες στο Δεκαπενταύγουστο καλεί.

Πόσους Δεκαπενταύγουστους μέτρησα να φεύγουνε,

δίχως με της ψυχής μου τα μάτια να τους ακουμπήσω;

Τυλίχτηκα στα πλούσια υφάσματα και στα στολίδια;

Μην και τα μεταξωτά σαλβάρια

της βούλησης μου τα μπράτσα χαλάρωσαν,

όπως του παλιωμένου στρατιωτοπίτη χαλαρώνει το κορμί,

σαν σε φιλικού όντα θυμαρομύριστα σεντόνια

αποκαμωμένος ύστερ' απ’ τη μάχη ξαπλώνει;

Δε βρίσκω απόκριση-

κάτι σα στέρνας βυθός τη στοιχειώνει.

Κάτι σα στέρνας βυθός

με τραβάει στην άβυσσο

— κάτι...

Ρημαγμέν' αγάλματ' αρχαϊκά

μες σε χορταριασμένον κήπο σκορπισμένα

έγιν’ ό ύπνος μου.

Κι ο ξύπνιος μου, καπνός τού ναργιλέ

πού τ' Αλγερίου μια χανούμισσα φουμέρνει.

Απόηχος καμπάνας...

Μα να πού το σήμαντρο ξαναχτυπάει!

Δένει ό ΰπνος κι ό ξύπνιος πάει να ορθωθεί,

όπως τανυέται ή φλέβα στό ζνίχι

του γλύπτη, σαν εκείνος το πλαστούργημα τελεύει,

κι ή φλέβα στο λαιμό του μουσουργού

την ώρα πού βροντόηχη μία Συμφωνία, συμπαντική, διευθύνει

σαν ρίχνει τη σπορά της νέας γενιάς

μες στης παντοτεινής του πατρικίας ζωστής τα σπλάχνα).

Το σήμαντρο ξαναχτυπάει!

Πέρασε ο καιρός για τ' ασφοδίλια!

Στ' Αη - Γιαννιού την πυρά θε να καούν

τα πλούσια υφάσματα και τα στολίδια!

Των περίτεχνων διαστροφών το άρωμα δε με αγγίζει!

Άρωμα έχω τ' αρματολού το μπαρούτι

και το λιβάνι πού καίει

για της Αρτέμιδας καί της Θεογεννήτρας τη λατρεία,

άρωμα έχω το δριμιόν αχνό

απ’ το αίμα των διαγουμιστών της βραχολιθιάς μου,

τον αχνό απ’ το δικό μου αίμα!

Ή άβυσσο κεράστηκε ακέρια μες στα μάτια

της αιώνιας γριάς - Χιώτισσας Εκάβης.

Μακριά 'πό μένα τ' Αλγερίου οι γυναίκες!

Συντρόφισσα μου ας γίνει

ή Ελλάδα στο Μεσολόγγι!

Έδάμασες τα ύδατα, τη γη και τον αέρα,

του φεγγαριού, έσώριασες, την ομορφιά, το παραμύθι,

σε σκόνη και σε πέτρες.

Τ ανάστημα σου ύψωσες στον ήλιο, στα ουράνια,

κι όμως, μέσα στ' απέραντο το Πουθενά

πόσο μικρός φαντάζεις!

Κι όταν τ’απομεινάρια σου σκόνη γενούν κι αυτά,

μες στα μυαλά θε να επιζείς και τις ψυχές,

ώσπου Φωτιά και Άπειρο να ξαναγίνουν όλα.

Μικρέ μέσα στο μεγαλείο σου,

μεγάλε μέσα ατή μικρότητα σου,

από το ίδιο σου το είναι για πάντα καταδικασμένος

άνω να θρώσκεις

αναζητώντας τ" αναπάντητο γιατί,

πού έχεις αυτιά και δεν ακούς

και μάτια και δε βλέπεις

την "Οδό, την Αλήθεια, τη Ζωή.

Σβυστά τα τόξα στ' άδυτο.

Το σιωπητήριο απλώθηκε τριγύρω.

Αμήν λέγω υμίν, θα 'ρθει μια μέρα

πού στην πέτρα θα χαράξουμε:

«Ένθάδε κείται ή ψυχή μας».

Ξεθάψτε τα βούκινα και τις φαρέτρες!

Το μυστικό κρασί στ' ασκιά της Ρωμιοσύνης και τ' "Ανθρώπου

πάει να ξυνίσει!

Με το χιονόλευκο μανδύα Του ο Κριτής

στο φλόγινό Του θρόνο με τις φλογοτρεχάμενες ρόδες

έκάθησε

και μας τηράει.

Άυλα τάγματα έξαφτέρουγων

ανοίγονται ως παγωνιού ουρά τριγύρα του,

πάν από πύρινο ποταμό.

Ακριβοδίκαια τα βιβλία θέ ν^’ ανοιχτούν.

Ουαί τοίς κοιμωμένοις!

4-9-1993

Μια καπνισμένη βυζαντινή εκκλησιά

— ταφόπετρα πού τ’αρχαία συντρίμμια σκεπάζει —
γριές- αντάρτισσες ελιές κάτω απ' τον ήλιο

κι άσπρες κατσίκες

μες στα ξερά χορτάρια ξαπλωμένες.

Ό άμάντρωτος ουρανός.

Δυο - τρεις μουριές και μυγδαλιές

σπάζουν τη γύμνια

κι ύστερα ξανά ξερολιθιές,

τηλεφωνικά σύρματα,

κάμποσα σπίτια,

κάποιο ζεμένο άλογο

κι ένα παλιό τρακτέρ

σιμά σ' ένα ξεφτισμένο αγροτικό ημιφορτηγό.

Σωροί από καυσόξυλα

(προμήθεια για του χειμώνα τους χιονιάδες),

πυρότουβλα,

ένα άσπρο έρημοκκλήσι πλάι στα κυπαρίσσια,

οργωμένα πρόσωπα,

κάποιος γέροντας λησμονημένος στην καρέκλα

με το ψαθάκι στο κεφάλι ριχτό πίσω

και τη μαγγούρα του θεμέλιο κι οδοδείχτη-

ένα φρεσκοασβεστωμένο μαγγανοπήγαδο

κάτω από τ' ασυντρόφευτο πλατάνι,

ένα μοναχικό εικονοστάσι στην άκρη του αυτοκινητόδρομου-

το μαγγανοπήγαδο.

Π ιό πέρα, το διάλειμμα της όλόχλωρης πρασινάδας των πλατανιάδων

κι ένα πυργί στο λόφο

(των Ενετών ή τ¹ Ανατολίτη καταχτητή απομεινάρι;).

Στ' ανοιχτά, ή απεραντοσύνη τής θάλασσας

κι ολόγυρα ή πλούσια φτωχική γη

— γη τής Ελλάδας...
Σήμαν' ή ώρα

για το καινούριο ξαναφύτρωμα! Σήμαν' ή ώρα πού οι αρχαίες κολώνες ατό χώμα θα ορθωθούν ξανά, αντάμα με των μακρινών παππούδων τα σκέλεθρα,

π’ αρματωμένα μεσ' απ' τα κιβούρια θέ ν' άνασχηθοΰν!

Σήμαν' ή ώρα

πού, όπως 6 ερημίτης

πού τον τρίχινο χιτώνα του ν' αλλάξει αποφασίζει,

τ' όμορφο πρόσωπο μιας κόρης σαν δει εμπρός του,

όπως ο γαμπρός

πού υστέρα από χορόν ολονυχτίς στ' αλώνι

άποκαρωμένος πέφτει στό κλινάρι

κι ωστόσο καινούρια βρίσκει τότες δύναμη

ατής νύφης την κοιλιά καρπό να ρίξει,

όπως το φρεακοκατραμαιμένο τρεχαντήρι

γλιστράει στο νερό

στον ατίθασο πόντο ν' ανοιχτεί,

έτσι πάν' απ" το καμμένο δάσο

θέ να πετάξεις καινούριο όενχροβόλημα,

νιοι χυμοί τα παιδιά Σου να ποτίσουν,

γη της Ελλάδας,

γη τής Πατρίδας τ^! Ανθρώπου!

Εύβοια (καθ' όδόν) — Παπάγου, Αύγουστος "93

Αφιερωμένο στην Κυρία Θεοδώρα Ζωγράφου-Βώρου.

«Αυτός ό κόσμος ό μικρός, ό μέγας!»

Όδυσσέας Ελύτης, «Τό Άξιον Εστί».

Όπου σπαθιά ελληνικά στου ήλιου το φώς άστραποβόλησαν, υπάρχει μια Ελλάδα.

Όπου αιμάτου ελληνικού σταγόνες άλικες, οπού αγιασμένα κόκκαλα, γένηκαν της Ιδέας λίπασμα σε χώμα άλαργινό, υπάρχει μια Ελλάδα.

Όπου καράβι με παντιέρα γαλανόλευκη, όπου γαλέρα με Γραικό πιλότο ή κωπηλάτη, σέ ξένο πέλαγο μνημούρι βρήκαν η αρμενίζουν σ' άγνωστους ωκεανούς, υπάρχει μια Ελλάδα.

Όπου του Προμηθέα ο πυρσός καταύγασε,

όπου της Αθηνάς ή γνώση,

όπου της Δήμητρας ή τέχνη,

όπου τ" Απόλλωνα ή λύρα,

νου πλάσαν ένα, ή χτίσανε ψυχές και αναρίθμητες καρδιές,

υπάρχει μια Ελλάδα.

Όπου το κήρυγμα του Ίησού στης Ρωμιοσύνης τη λαλιάν ακούστηκε, όπου τα τρία σμίγουν δάχτυλα, να κάμνουν το σταυρό, υπάρχει μια Ελλάδα.

Όπου αφέντης πρόσταξ' Έλληνας, όπου Ρωμιός έστέναξε ραγιάς, υπάρχει μια Ελλάδα.

Όπου οι στήμονες του σερνικού

με γύρη άγγιξαν ερωτικά τον ύπερο της θηλυκάδας,

το Γένος, να καρπίσει, των Γραικών, υπάρχει μια Ελλάδα.

Όπου γραφίδα ελληνική, όπου ρωμέικο μυστρί και πηλοφόρι, ύψωσαν Παρθενώνες και Άγια-Σοφιές, υπάρχει μια Ελλάδα.

Όπου υπάρχει μια Πατρίδα, υπάρχει μια Οικουμένη, όπου υπάρχει μια Οικουμένη, υπάρχει μια Πατρίδα-αυτό είν' η Ελλάδα!

(Πρώτο βραβείο του Μουσείου Φαλτάιτς και του Ελευθέρου Πανεπιστημίου Ελληνισμού, για τον πανελλήνιο διαγωνισμό ποίησης και πεζογραφίας με θέμα «Πατρώα Γη», Σκύρος, Αύγουστος '93).

Κατ' αρχήν, λόγοι ηθικής δεοντολογίας με προτρέπουν να απευθύνω τις ευχαριστίες μου στους διοργανωτές του δια­γωνισμού τούτου, για την ευκαιρία που μου παρείχαν να κερδίσω αυτή τη διάκριση. Παραλαμβάνοντας το βραβείο που μου απονέμεται, μου έρχονται στο νου τα λόγια του Παναγιώτη Κανελλόπουλου απ' τη μνημειώδη του, Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος: «Κριτήριο στο βάθος, δεν εί­ναι η ίδια η "ποίηση", αλλά ο "ποιητής". Δε λέει η ποίηση στον ποιητή: "εδώ είμαι, αν καταφέρεις να μ' εγγίσεις, γί­νεσαι ποιητής", αλλά ο ποιητής λέει στο οποιοδήποτε θέμα: "εδώ είμαι, αν σε εγγίσω, γίνεσαι ποίηση!"».

Και όμως!.. Καθένας από μας δεν μπορεί παρά να μπει στον πειρασμό να αμφισβητήσει τον προαναφερθέ­ντα ισχυρισμό του μεγίστου πνευματικού μας ανθρώπου, εάν αναλογιστεί, ότι η τεράστια —σχεδόν μεταφυσική— πνευματική δύναμη της πατρώας γης μας, της Ελλάδας, αλλά και ολόκληρου του Ελληνισμού, είναι τέτοιας εμβέ­λειας και ρωμαλεότητας, ώστε να μπορεί να αναγορεύσει σε ποιητή εκείνον που θα καταφέρει να την εγγίσει «με τα μάτια της ψυχής του», κατά την έκφραση του εθνικού μας ποιητή.

Προπάντων σήμερα, η εμβέλεια και η ρωμαλεότητα της πνευματικής δύναμης της Ελλάδας και του Ελληνισμού μας εμβάλλουν να αρθούμε όλοι στο ύφος των περιστά­σεων. Θα εκόμιζα γλαύκα εις Αθήνας, εάν επαναλάμβα­να, ότι η κοινωνίας μας αντιμετωπίζει βαθιά κρίση και παρακμή, η οποία —σημειωτέον— κυοφορείτο από πολ­λά χρόνια πριν. Εδω υπεισέρχεται ο ζωτικός ρόλος που καλείται να παίξει η ποίηση και η τέχνη γενικότερα: να μην αρκείται απλώς να επισημαίνει ή έστω να καταδικά­ζει την παρακμή, αλλά να ατενίζει πάνω και πέρα άπ' αυ­τήν» να αρθρώνει προφητικό λόγο σαν αυτόν του επίσης εθνικού μας ποιητή Κωστή Παλαμά:

«...Και μην έχοντας πιο κάτω άλλο σκαλί

να κατρακυλήσης πιο βαθιά στου Κακού τη σκάλα,

για τ* ανέβασμα ξανά που σε καλεί

θα αισθανθείς να σου φυτρώσουν, ω χαρά!

Τα φτερά,

τα φτερά τα πρωτινά σου τα μεγάλα!».

Και, συνάμα, οφείλει να αρθρώνει λόγο εθνεγέρτη, λόγο σαν αυτόν του άλλου μεγάλου εθνικού ποιητή μας, του Ανδρέα Κάλβου:

«Τα δειλά των εχθρών σας πλήθη καταφρονήσατε' την κόμην πάντα ο θρίαμβος στέφει των υπέρ πάτρης κινδυνευόντων».

Δε νομίζω πως θα αμφισβητούσε κανείς ότι οι καιροί εί­ναι, πράγματι, δύσκολοι. Όμως, αυτή είναι και η μεγάλη πρόκληση. Και ξανά αντλούμε διδάγματα πολυτιμότατα σε βάθος και αξία διαχρονική, από τα νάματα του Παλα­μικού λόγου:

«Ανάξιος όποιος ξάφνου ακούει το προσκλητήρι των καιρών να το φυσάη ή να το κρούη σάλπιγγα ή τύμπανο, το ακούει, Δε λέει: Παρών!».

Η σημερινή, πανευρωπαϊκή και παγκόσμια, ούτως ή άλ­λως, κρίση είναι απλώς το μεταβατικό στάδιο προς μία νέα ιστορική πορεία της ανθρωπότητας. Σ¹ αυτήν την νέα ιστορική πορεία, το ελληνικό έθνος, μπορεί και πρέπει να είναι ίσο μεταξύ των πρώτων. Πιστεύω ότι τούτο είναι ε­φικτό, εάν μας γίνει συνείδηση το απόφθεγμα του φον Μόλτκε, ότι «το πεπρωμένο κάθε λαού ενέχεται στην ίδια του τη δύναμη» και εάν αφομοιώσουμε την πλουτάρχεια διδαχή, «ως σώματος ρίγος ή θάλπος φέρειν δυναμένου το προς αμφοτέρας ευ πεφυκός ομού τας μεταβολάς ρωμα-λεότερον, ούτω ψυχής άκρατος ευρωστία και ισχύς, ην ού­τε το ευτυχείν ύβρει θρύπτει και ανίησιν, ούτε συμφοραί ταπεινούσι». Αυτό δεν ισχύει μονάχα για τα άτομα, αλλά και για τα έθνη. Εάν τις τελευταίες δεκαετίες επλήγη η πατρίδα μας από συνεχόμενες εθνικές συμφορές, σε κα­μία περίπτωση δεν έχουμε το δικαίωμα να επιτρέπουμε στις συμφορές να μας ταπεινώνουν.

Ο λαός μας είναι σε θέση να ακολουθήσει μία συνεχή πορεία προς την πρόοδο, εάν συνειδητοποιήσει τις δυνά­μεις που κρύβει μέσα του, και εάν δεν λησμονήσει ότι οι χειρότεροι εχθροί της προόδου είναι η ευκολία, η νωχέ-λεια, η δημαγωγία, όπως τόσο εύστοχα είχε επισημάνει ο Στρατηγός Ντε Γκωλ στον μνημειώδη λόγο που εξεφώνη-σε στη Βουλή των Ελλήνων στις 17 Μαΐου 1963.

Για μία ακόμη φορά επαναλαμβάνω, ότι είναι, πράγ­ματι, ζωτικός ο ρόλος που καλείται να παίξει η ποίηση, ούτως ώστε να πραγματωθεί αυτή η πορεία προς την πρό­οδο, εναντίον κάθε μορφής παρακμής και εκφυλισμού.

Εν κατακλείδι, σε ότι αφορά το άτομο μου, νομίζω ό­τι εκείνος που σήμερα παραλαμβάνει το πρώτο βραβείο του διαγωνισμού για την Πατρώα Γη —την Πατρώα Γη του καθενός από μας— εάν μπορέσει να προσθέσει ένα μικρό λιθαράκι στο οικοδόμημα που καλείται να χτίσει η ποίηση μας, θα δικαιούται να αισθάνεται υπερήφανος, γιατί δεν εξεπλήρωσε τίποτα παραπάνω από το χρέος του. Ευχαριστώ πολύ.

* Ευχαριστήρια ομιλία του Βασίλη Κουρή στο υπαίθριο θέατρο της Σκύ­ρου τον Ιούλιο του 1993 κατά την παραλαβή του πρώτου βραβείου ποίησης που του είχε απονεμηθεί σε πανελλήνιο λογοτεχνικό διαγω­νισμό για το ποίημα του «Ελλάδα». Τον διαγωνισμό είχε προκηρύ­ξει το Μουσείο Φαλτάιτς και το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Ελληνισμού με θέμα «Πατρώα Γη».

«... κρατώ μιαν άγρια μέσα μου Πολυνησία, και πάντα ένα Κολόμβο παίρνω το κατόπι».

Κ. Παλαμάς, «Η Ασάλευτη Ζωή», «Πατρίδες>

Νυχτιά,

κατάβαθο σκοτάδι πέρα ως πέρα-

κι ή ζέστα η όγρή, στου λιμανιού το καπηλειό,

μες στους καπνούς απ’ τα τσιμπούκια των γερο-ναυτικών

τα καμωμένα από γιούσες κι από ρείκια,

κι ο βοριάς πού στις μαΐστρες, βογγάει, απ’ τα καΐκια,

μαζί με των κυμάτων τ'άχολογητό,

γαντζώνουν και σφιχταγκαλιάζουν την καρδιά,

σαν τα μυριόρριζα του πελαγίσου του στοιχείου πλοκάμια

πού γλαυκοπαίζουν

με λευκοπράσινα των θαλασσόξυλων κλαδιά...

Κι οι καπετάνιοι

με τα στρείδια και τα φύκια

τα φυτρωμένα στα Ισαλα των μουστακιών τους,

κι οι μπαλαουρτζήδες

με τα θαλασσοδαρμένα τους τα μάτια,

θαρρούν

πώς, μες στη χαύνωση της μέθης απ' το ρούμι κι από το κρασί,

βλέπουν τον Ιπτάμενο Ολλανδό,

τον καπετάν Βαντερντέκεν, το γερο - κολασμένο ναυτικό*

κι ακόμη τό θεϊκό Δυσσέα και το Μαγγελάνο

και τον Ιάσονα με την "Αργοί...

Και φοβούνται...

Όμως συνάμα τους ζηλεύουν,

για τις λάγνες νύχτες τους

στο φιλόξενο της Καλυψώς κρεββάτι

και για τις μέρες τις ατέλειωτες στού Νότου τα λιμάνια.

Χαβάη, Μακάο, Σαμόα, Ταϊτή...

"Ονόματα μες στ’ όνειρο και τη μαγεία τυλιγμένα,

σά μπιχλιμπίδια μπρούντζινα, παλιά,

απ' του χρόνου την πατινα σκεπασμένα-λέξης όμορφες, μαργιόλες, λαγγεμένες από νωχελικές μελωδίες κι από φωτοσκιάσεις σαγηνευτικές...

Θέ να γεύτηκαν, άραγες, κείνοι οί θαλασσινοί

το λήθαργο απ' τις αύρες της Σαγκάης;

Θέ ν' αγοράσανε μπαχαρικά από την Κιναμπαλού;

Θέ ν' άνταμώσανε τις Θάλασσας το Γέρο

και τη Χώρα τού λωτού;

Ποιος ξέρει...

Οι καπετάνιοι κι οί μπαλαουρτζήδες

δεν την είδανε ποτές.

μηδέ γέλια Νηρηίδων άκουσαν, κάποιου ωκεάνειου γάμου.

Μήτε κι εγώ,

πού δάση απάτητα αναπολώ

και τις Μούσες και την "Αθηνά υμνώ,

θαμμένος στη μελέτη μου και στα χαρτιά μου.

H επισήμανση της παρακμής και του εκφυλισμού που μας μαστίζουν ως κοινωνία, έχει καταντήσει πια κοινοτυ­πία· ως εκ τούτου δεν πρόκειται το άρθρο αυτό να ανα­φερθεί στα δύο αυτά φθοροποιά φαινόμενα σε όλη τους την έκταση, παρά μόνον στην αναπαραγωγή τους μέσα α­πό σύγχρονα κείμενα που φιλοδοξούν να αποκαλούνται «λογοτεχνικά».

Βεβαίως, δεν αρνείται κανείς, ότι απ' τη στιγμή που η παρακμή είναι ένα καθολικό φαινόμενο, δεν είναι δυνατόν να την παραγνωρίσει κάποιος πνευματικός άνθρωπος, και μάλιστα, κάποιος ποιητής. Όμως, η ποίηση και η τέχνη, γενικότερα, οφείλει να μην αρκείται απλώς να επισημαί­νει ή έστω να καταδικάζει την παρακμή, αλλά να ατενίζει πάνω και πέρα απ' αυτήν, να αρθρώνει λόγο προφητικό και εθνεγέρτη, σαν του Σολωμού, του Κάλβου, του Πα­λαμά, του Ελύτη και των άλλων εθνικών μας ποιητών.

Αντίθετα όμως, στις μέρες μας παρατηρούμε το φαινό­μενο ενός εξαμβλωματικού και εκτρωματικού λόγου, υπό το πρόσχημα της «αντιηρωικής εποχής», του μοντερνι­σμού και του κοσμοπολιτισμού. Δυστυχώς, τα εκφυλιστι­κά αυτά συμπτώματα δεν οφείλονται μονάχα σε γελοίες ή ψυχοπαθολογικές περιπτώσεις, ή ακόμη και σε πλαδα­ρές νοσηρές ιδιοσυγκρασίες που δικαιώνουν τον γνωστό χαρακτηρισμό του γνωστού τέως υπουργού. Υπάρχει ένας φόβος διάχυτος σε επωνύμους και σοβαρούς πνευματι­κούς ανθρώπους με γνήσια ελληνοπρεπή φρονήματα, ότι τα «ποιητικά» και γενικότερα, «καλλιτεχνικά» αυτά ε­κτρώματα είναι προϊόντα ενός μείζονος σχεδίου αφελλη­νισμού της συνείδησης του λαού μας και εκβαρβαρισμού ολόκληρου του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού.

Προσωπικά, δεν θα διενοούμην ποτέ να υποτιμήσω τη νοημοσύνη των αναγνωστών παρουσιάζοντας τους μια α­φελή συνωμοσιολογική θεωρία. Όμως, η (σύντομη, μέχρι τώρα) θητεία μου στο λογοτεχνικό χώρο και η συνανα­στροφή μου με ανθρώπους που σχετίζονται με αυτόν, με έπεισε για την ορθότητα αυτής της άποψης: Τα παγκό­σμια, ευρωπαϊκά και ενδοελληνικά φαινόμενα δείχνουν, ό­τι υπάρχει σε εξέλιξη κάποιο σχέδιο για την υπονόμευση του φρονήματος όλων των Ιστορικών Εθνών (μεταξύ των οποίων και του Ελληνικού), μέσω εκφυλιστικών μηνυμά­των δια της ποιήσεως και μέσω εκφυλιστικού τρόπου (στιχουργικής, εκφραστικής και άλλης) παρουσίασης αυ­τών των μηνυμάτων. Το σχέδιο αυτό προωθείται από ε-ξωευρωπαϊκά κέντρα εξουσίας και εντάσσεται σ' ένα μεί­ζον σχέδιο αποσάθρωσης των Ιστορικών Εθνών και πρω­τίστως, των Ευρωπαϊκών (συμπεριλαμβανομένου κυρίως του Ελληνικού).

Το πρώτο βήμα θα είναι η αποσάθρωση της πολιτιστι­κής φυσιογνωμίας αυτών των Εθνών, και ο απώτερος στό­χος, η ολοκληρωτική τους εξαφάνιση. Από τη στιγμή που οι άνθρωποι χάνουν την ιδέα του Έθνους (εφόσον χάσουν τον πολιτισμό τους) και στη συνέχεια την ίδια την εθνική τους υπόσταση, μετατρέπονται σε μάζες ατόμων, χωρίς κανέναν πόλο αλληλοϋποστήριξης. Έτσι, οδηγούμαστε στη μετατροπή μας σε μονάδες μιας κοινωνίας-ζούγκλας, έρ­μαια πλασματικών καταναλωτικών αναγκών και των συμ­φερόντων που κρύβονται πίσω από αυτές.

Είναι τα ίδια συμφέροντα που κατακρεουργούν τις Ι­στορικές Γλώσσες και, προπάντων, την Ελληνική, τα ί­δια που απεργάζονται την εξαφάνιση της Ορθοδοξίας α­πό το χάρτη, τα ίδια που μας αποβλακώνουν με τα διά­φορα καφροειδή ακούσματα και ανεκδιήγητα «τσιφτε­τέλια», με την πορνογραφία και με ηλίθια τηλεοπτικά και κινηματογραφικά έργα, τα ίδια που έχουν σχεδόν α­ποτεφρώσει την πατρίδα μας (σημειωτέον, ότι οι περσι­νές πυρκαγιές που κατέκαψαν επίσης την Γαλλία και την Ιταλία —γεγονός όχι τυχαίο—), τα ίδια συμφέροντα, τέλος, που έχουν χυδαιοποιήσει και εξεφτελίσει τους Ο­λυμπιακούς Αγώνες, στεγνώνοντας την Ελληνική τους ικμάδα. (Στους Ολυμπιακούς της Σεούλ το 1988, οι Α­μερικανοί ολυμπιονίκες Στάλμπυ και Γκέρτσεν συνελή­φθησαν για κλοπή αγαλματιδίου αξίας 800 δολ. από κά­ποιο κέντρο διασκεδάσεως... Όσο για τον μαύρο αθλητή Μπεν Τζόνσον, εξαργύρωσε την τεχνητή —χάρη σε βιο­χημικά μέσα— απόδοση του, προς πέντε λιμουζίνες α­ξίας 250.000 δολ. εκάστη).

Προσωπικά, δεν απαισιοδοξώ. Πιστεύω ότι η σημερινή, πανευρωπαϊκή και παγκόσμια, ούτως ή άλλως, κρίση, είναι απλώς το μεταβατικό στάδιο προς μία νέα, ιστορική πορεία της ανθρωπότητας. Σ' αυτήν τη νέα ιστορική πορεία, το Ελ­ληνικό Έθνος μπορεί και πρέπει να είναι ίσο μεταξύ των πρώτων. Αν αυτό το πετύχει, θα το πετύχει πρωτίστως χά­ρη στον πολιτισμό του. Γι' αυτό και το μεταβατικό στάδιο που τώρα διανύουμε είναι και το πιο επικίνδυνο, απ' τη στιγμή που απειλούνται ο Ελληνισμός (και ο ευρύτερος Ευ­ρωπαϊκός Πολιτισμός), η Ελληνική Γλώσσα, η Ορθοδοξία και η Ελλάδα η ίδια.

Πρέπει να αισιοδοξούμε, αλλά πρέπει και να προετοι­μαζόμαστε για άμυνα, σε όλα τα επίπεδα. Και η μόνη ά­μυνα δεν μπορεί να είναι άλλη από την καλά θεμελιωμέ­νη Εθνική Παιδεία, την μακρόπνοη και μεγαλόπνοη Εθνι­κή και Πολιτιστική Στρατηγική, καθώς και την υπεύθυνη και, εν γένει, αποτελεσματική αντιμετώπιση όσων απερ­γάζονται την εξαφάνιση του Ελληνισμού.

Y.Γ.: Το πόσο αυτός είναι ο κίνδυνος από το προαναθερ-θέν σχέδιο, το καταλαβαίνουμε εάν λάβουμε υπόψη μας τις προσβάσεις που τα εν λόγω κέντρα εξουσίας έχουν σε Πανε­πιστήμια, Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και «Λογοτεχνικές Ε­στίες» του εξωτερικού αλλά και της χώρας μας. Επίσης, δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε και την εκμετάλλευση αμφισβη­τούμενων (και ύποπτων, θα πρόσθετα) θεωριών της Γλωσσο­λογίας και της Σημειολογίας, εκ μέρους των κέντρων αυτών. Αξίζει δε να σημειωθεί, ότι χρησιμοποιούν ως πρόσχημα την «πρόοδο» και την «ανανέωση», ενώ ευαγγελίζονται την πιο σκοτεινή οπισθοδρόμηση— κι όλα αυτά υπό το πρόσχημα της «αντιηρωικής εποχής!». Στ αλήθεια αναρωτιέμαι: Είναι α-ντιήρωες ο Δήμας και η Πατουλίδου; Είναι αντιήρωας ο έφη­βος Ελληνοκύπριος που πρόσφατα είχε παραβιάσει την «πράσινη γραμμή» σε ένδειξη διαμαρτυρίας και είχε συλλη­φθεί από τους Τούρκους; Είναι αντιηρώισσα η φτωχή μητέ­ρα που πρόσφατα βρήκε ένα πορτοφόλι με μια περιουσία μέσα και το παρέδωσε; Ή μήπως είναι αντιήρωες οι Έλληνες που έφυγαν για τη Βοσνία προκειμένου να πολεμήσουν ως ε­θελοντές στο πλευρό των μαχόμενων Σέρβων; Μάλλον, λοι­πόν, κάποιοι Θέλουν να κατασκευάσουν αντιηρωες και «α­ντιρρησίες συνείδησης», γιατί αυτό εξυπηρετεί τα καταχθό­νια σχέδια τους.

Θα κλείσω με μια φράση του Φ. Α. Δρακονταειδή από το αφιέρωμα της «Λέξης» στον Κωστή Παλαμά (τεύχος Μαρτίου-Απριλίου '93) — φράση που δίνει και το στίγμα της πνευματι­κής μας άμυνας: «Τώρα που αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε ό­τι οι πρωτοπορίες συσσώρευσαν σκουπίδια κατά κύριο λόγο κι ότι το παιχνίδι και οι κοινωνίες που το έπαιξαν ήταν εκφρά­σεις βάρβαρες, διαβλητές και διεφθαρμένες, τώρα που ένα έ­πος λόγου λείπει, ο Κ. Παλαμάς στέκεται μπροστά μας (...). Η έξοδος μας από την ήττα και η ύψωση της κεφαλής μοιάζουν αναγκαιότητες».

«Έρευνα», ΜάιοςΊουνιος ί994

1. Πιστεύω σε μια Ευρώπη ενωμένη και δημοκρατική, με ισότιμη συμμετοχή όλων ανεξαιρέτως των χωρών της Ευρωπαϊκής ηπείρου και με διαφύλαξη της ιδιαίτερης εθνικής, γλωσσικής και πολιτιστικής ταυτότητας της κάθε χώρας, και σ’ένα πρωταγωνιστικό ρόλο αυτής της Ευρώπης στην οικοδόμηση μιας δημοκρατικής και δίκαιης υφηλίου.

2. Πιστεύω στο σεβασμό προς τον συνάνθρωπο, ανεξαρτήτως φυλής ή χρώματος.

3. Πιστεύω στο σεβασμό και την προστασία όλων των μορφών ζωής.

4. Πιστεύω στη Δημοκρατία και τους δημοκρατικούς θεσμούς.

5. Πιστεύω στο ιδεώδες της κοινωνικής δικαιοσύνης και της μη εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

6. Πιστεύω στην αγάπη προς την Ελευθερία και τη Δικαιοσύνη.

7. Πιστεύω στον Ιησού Χριστό και στη θρησκεία που κήρυξε, χωρίς τυφλή προσήλωση σε θρησκευτικές προλήψεις και με έμπρακτη καταδίκη κάθε ενδοχριστιανικής έριδας και καθενός που την προκαλεί.

8. Πιστεύω στην αγάπη προς την πατρίδα μου, δηλαδή προς τη χώρα εκείνη που αποτελεί τον ιστορικό και γεωγραφικό χώρο του έθνους στο οποίο ανήκω, μέσα στους κόλπους της Ενωμένης Ευρώπης.

9. Πιστεύω στην πειθαρχία προς κάθε δημοκρατική εξουσία και θεσμό και προς κάθε ηθική αρχή και επιταγή, καθώς και στην τάξη.

10. Πιστεύω στην έμπρακτη καταδίκη κάθε ολοκληρωτικής ιδεολογίας ανεξαιρέτως και κάθε ολοκληρωτικού πολιτικού συστήματος, όπως επίσης και κάθε μυστικής συνωμοτικής οργάνωσης που εμφορείται από ολοκληρωτική νοοτροπία.

11. Πιστεύω στην έμπρακτη καταδίκη του λαϊκισμού και της δημαγωγίας, όπου και όπως εκδηλώνεται.

12. Πιστεύω στην ειρήνη, αλλά ποτέ εις βάρος του δικαίου και της ελευθερίας.

13. Πιστεύω σε κάθε θετικό και προοδευτικό, ριζοσπαστικό και μεταρρυθμιστικό πνεύμα.

14. Πιστεύω στο υψηλό και ευγενές αγωνιστικό φρόνημα εναντίον κάθε κακώς κειμένου, και στην ενεργό αντίσταση εναντίον κάθε άρπαγα, κάθε αδικητή, κάθε τυράννου, κάθε εκβιαστή, κάθε εγκληματία, κάθε ιμπεριαλιστή.

15. Πιστεύω στην υπεράσπιση των αθώων και των αδυνάτων.

16. Πιστεύω στην μεγαλοψυχία προς τον μη βάρβαρο αντίπαλο.

17. Πιστεύω στην ισοτιμία των δύο φύλων και στο σεβασμό προς το άλλο φύλλο.

18. Πιστεύω στην εγκράτεια.

19. Πιστεύω στο σεβασμό προς την ιδιωτική ζωή των άλλων ανθρώπων, χωρίς διαφήμιση και προβολή των διαφόρων διαστροφών και χωρίς υποβιβασμό των ανθρώπων σε σκεύη ηδονής.

20. Πιστεύω στην πραότητα και την ευγένεια στους τρόπους και στο δυναμισμό, στην νοοτροπία και την εκτέλεση καθήκοντος.

21. Πιστεύω στην καλλιέργεια του πνεύματος και της ψυχής με τη βοήθεια της παιδείας.

22. Πιστεύω στην αξία της προστασίας και του απόλυτου σεβασμού προς το φυσικό περιβάλλον.

23. Πιστεύω στο σεβασμό προς την παράδοση, χωρίς τυπολατρική τήρηση της και χωρίς στείρα παρελθοντολατρεία.

24. Πιστεύω στην τήρηση των κανόνων καλής συμπεριφοράς χωρίς άτεγκτη και υποκριτική τυποποίηση.

25. Πιστεύω στην αξία της απόλαυσης του αληθινού κάλλους στη ζωή.

26. Πιστεύω στο σεβασμό, την τήρηση και τη την προστασία όλων των παραπάνω με την χρήση ειρηνικών μέσων εναντίον αυτών που τα επιβουλεύονται.

(21 Ιανουαρίου 1992)